Alles over de verstandskies

De verstandskiezen bevinden zich helemaal achterin de mond en breken als laatst door in de kaak. Men denkt hierdoor dan ook dat de naam verstandskies is afgeleid van ‘ver staand’, echter is dit niet het geval. Het is wel één van de oorzaken waarom veel mensen last hebben van hun verstandskiezen. De verstandskiezen staan zo ver naar achteren in de mond, dat veel mensen moeite hebben om er met de tandenborstel goed bij te kunnen komen. Hierdoor ontstaan vaak problemen.

Ontdek het complete assortiment mondverzorgingsproducten bij Plein.

Wanneer breekt de verstandskies door?

De verstandskies breekt in het algemeen door bij jongeren tussen de 17 en 21 jaar, maar kan ook op latere leeftijd nog in de mondholte verschijnen. Bij ongeveer 25% procent van de bevolking ontbreekt 1 of meerdere verstandskiezen.

Problemen met de verstandskies

Omdat de verstandskiezen zo ver achterin de mond liggen en ook nogal eens scheef- of niet goed doorkomen, is het erg lastig om ze netjes schoon te houden. Hierdoor kunnen er makkelijk diverse problemen ontstaan:

Cariës of een gaatje in de verstandskies

Doordat de verstandskies moeilijk schoon te houden is, kan er plaque ophoping plaatsvinden. Door deze bacteriën kunnen er gaatjes ontstaan. Aangezien de verstandskies ver achterin de mond ligt, kan het zijn dat het gaatje niet gevuld kan worden door de tandarts.

Tandvleesontsteking bij verstandkiezen (pericoronitis)

Door de plaqueophoping kunnen er niet alleen gaatjes ontstaan, maar ook tandvleesontsteking. Als de kiezen maar half doorkomen, kan er een stukje tandvlees losjes overheen blijven zitten. Zo’n plekje vormt dan een bron van infecties, want er blijven gemakkelijk voedselrestjes onder hangen. Deze ontsteking kan zich ook verder uitbreiden in de kaak, met als gevolg een dik gezicht.

Tip: Wanneer je voelt dat je tandvlees licht ontstoken is bij je verstandskies, dan kun je waterstofperoxide 3% (verdunt 1 op 1 met water) op een gaasje aanbrengen en dan op de locatie van de verstandkies kauwen. De waterstofperoxide doodt de bacteriën waardoor de ontsteking minder wordt. Gaan de klachten niet over of word het erger, maak dan een afspraak bij de tandarts.

Problemen met kauwen

Wanneer verstandskiezen scheef/gekanteld doorkomen, kunnen deze problemen geven met kauwen. Het kan zijn dat het gebit niet goed kan sluiten en er wordt op de wang of op het tandvlees gebeten.

Problemen aan naastgelegen kiezen

Verstandskiezen kunnen ook schade veroorzaken aan naastgelegen kiezen. Door het feit dat het gebied rond de verstandskies zo lastig is schoon te houden kunnen er op den duur ook vervelende tandvleesproblemen of gaatjes ontstaan aan de kiezen ervoor. Hierdoor bestaat de mogelijk dat niet alleen de verstandskies, maar ook de kies ernaast eruit moet.

Waarom een verstandskies trekken?

Gelukkig hoeft een verstandskies niet altijd getrokken te worden. Wanneer een verstandskies mooi doorkomt en gemakkelijk te onderhouden is, kan men ze rustig laten zitten. Vergeet niet dat verstandskiezen op die manier ook een goede functie kunnen hebben.

Verwijdering van de verstandskiezen is nodig, indien er een zuivere indicatie – of beter een ‘directe noodzaak’ tot verwijdering bestaat. Dat is dus nodig als een of meer van de bovengenoemde problemen zich voordoen en de verstandskies dus echt narigheid geeft. In de overige gevallen is er echter sprake van preventieve extractie. Hierbij zal de tandarts en/of kaakchirurg dan moeten afwegen in samenspraak met de patiënt wat de risico’s zijn van het verwijderen en de mogelijke risico’s van het laten zitten van de verstandskiezen.

Met het verwijderen van verstandskiezen wachten veel tandartsen het liefst tot ze zijn doorgekomen omdat ze dan gemakkelijker getrokken kunnen worden. Het blijft weliswaar een vervelende ingreep, maar het geeft minder pijn en de wond is minder groot dan na een operatie. Als verstandskiezen niet kunnen doorkomen, is een operatie door een kaakchirurg of tandarts die zich daarin extra heeft bekwaamd de enige mogelijkheid. Omdat het verwijderen van verstandskiezen geen lichte ingreep is, geniet het vaak de voorkeur dat te laten doen voordat de patiënt 25 jaar is. Dan is hij/zij lichamelijk namelijk het sterkst en zal ook het snelst genezen.

Risico’s van het verwijderen van verstandskiezen

Er zijn een aantal complicaties die kunnen optreden na het verwijderen van een verstandskies. Er kan:

• forse napijn optreden.
• een nabloeding optreden.
• een pijnlijk ontstoken extractiewond (alveolitis) ontstaan of een vertraagde wondgenezing.
• een dik gezicht (abces) ontstaan.
• een beschadiging aan de zenuw met als gevolg een dove lip of tong ontstaan.
• een kaakfractuur ontstaan.

Beschadiging van de zenuw

Als de verstandskies erg diep zit, kan de kaakzenuw beschadigd worden tijdens de operatie. De lip zal dan tijdelijk of blijvend verdoofd aanvoelen. Direct na de ingreep bestaat deze complicatie in 25 procent van de gevallen direct na de ingreep. Dit is echter vaak tijdelijk van aard. Na een jaar heeft slechts 1% nog een dove lip. De kans op een gevoelsstoornis aan de tong is nog minder en ligt op 0,1%.

Verstandskies trekken: de behandeling

Na een gesprek met een uitleg over de behandeling en het eventueel maken van een röntgenfoto, wordt er een plaatselijke verdoving gegeven. De kies wordt verwijderd, waarbij het soms nodig is een sneetje in het tandvlees te maken en/of een beetje kaakbot weg te nemen met een boor. Soms is het nodig de kies te splitsen in meerdere kleine fragmenten. De gehele behandeling verloopt pijnloos. De plaatselijke verdoving schakelt het lokale pijngevoel volledig uit. Wel blijf je voelen dat er iets gebeurt. Zoals lichte druk en zacht trillen als de boor gebruikt wordt.

Mijn verstandskies is getrokken, en nu?

Na het trekken van je verstandskies kan je er nog zo’n drie dagen behoorlijk ziek van zijn. Dit verschilt echter per persoon. De een zal de dag erna niks meer voelen en de ander moet echt thuisblijven en kan dus ook niet gaan werken of naar school. Houd hier van tevoren rekening mee. De verdoving zal na 2 tot 4 uur uitwerken. Wanneer er nog sprake is van een verdoving, is het lastig om te eten en te drinken. Tijdens het eten kan je namelijk op de wang of lip bijten zonder dat je het door heeft, met alle gevolgen van dien. Belangrijk is om de eerste dag niet de mond te spoelen, er moet een bloedstolsel ontstaan op de plek van de wond. Wanneer er gespoeld wordt, kan de wond weer gaan bloeden. Tip: Neem circa 1 uur na de behandeling alvast de voorgeschreven pijnstiller of als er niets werd voorgeschreven, 2 tabletten paracetamol van 500mg. De pijnstillers werken namelijk veel effectiever als ze al ingewerkt zijn voordat de pijn opkomt.

Zwelling na het trekken

Het verwijderen van een verstandskies kan een flinke zwelling opleveren. Voordat de zwelling helemaal verdwenen is, zijn er vaak enkele weken verstreken. Doordat de kaak is opgezet, gaat de mond moeilijk open. Eten is erg lastig en doet pijn. Alles is gevoelig en soms kan de wond gaan ontsteken.

Tip: De zwelling word vaak minder wanneer je koelt met een coolpack. Het beste is om 5 minuten te koelen en dan weer 5 minuten te rusten. Doe dit afwisselend gedurende 1 á 2 uur.

Eten, drinken en roken?

Het is verstandig om uit te kijken met hard voedsel, hierdoor kan de wond gaan bloeden of klachten geven. Gebruik sowieso geen alcohol in combinatie met medicijnen. Bovendien kan het gebruik van alleen alcohol ook al een nabloeding van de wond veroorzaken. Alcohol en roken vertragen beiden het genezingsproces en kunnen de pijn ook verergeren.

Mondverzorging na het trekken van de verstandskies

Voor een snelle en goede genezing van de wond is het belangrijk om de mond goed schoon te houden. Dit kun je bereiken door normaal te poetsen, dit kan ook met een elektrische tandenborstel. Wees echter wel voorzichtig in de buurt van de wond. Als mondspoelmiddel is het advies om chloorhexidine te gebruiken, bijvoorbeeld van het merk Perio-Aid, Corsodyl of Curasept. Doe dit pas vanaf de dag na de behandeling. Je kunt hiermee de mond spoelen na iedere maaltijd. Spoel niet eerder in verband met nabloeden.

Soms geeft de kaakchirurg je een plastic reinigingsspuitje mee om de holte waar de kies gezeten heeft goed te kunnen uitspuiten. Je gebruikt hiervoor een oplossing van 1 mespuntje keukenzout op 1 kopje gekookt (en afgekoeld) leidingwater.

Blijf je klachten houden na het trekken van je verstandskies of vertrouw je het niet? Neem dan altijd contact op met je tandarts of kaakchirurg.

Ontdek het complete assortiment mondverzorgingsproducten bij Plein.